ความรู้เกี่ยวกับ "การจัดฟันแบบไร้ยาง (Self ligate)"
เลือกหัวข้อที่ต้องการอ่าน
จัดฟัน คืออะไร ?
การจัดฟัน (Orthodontic treatment) คือ การรักษาทางทันตกรรม เพื่อแก้ไขสภาวะการสบฟันที่ผิดปกติ (Malocclusion) โดยใช้หลักการ ของแรงทางฟิสิกส์ (Physics) ร่วมกับหลักการกลศาสตร์ชีววิทยา (Biomechanical) ในการ “เคลื่อนฟัน” จากตำแหน่งที่ผิดปกติไปยังตำแหน่งที่ถูกต้อง โดยไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อฟันและอวัยวะรอบๆฟัน ซึ่งการจัดฟันนั้น มีเป้าหมายหลัก 3 ประการ ได้แก่ เพื่อให้มีความสวยงาม (Esthetics), เพื่อให้มีการใช้งานที่ดี (Function) และเพื่อให้มีความมั่นคงในการสบฟัน (Stability)
จัดฟันมีกี่แบบ แตกต่างกันอย่างไร ?
การจัดฟัน แบ่งออกเป็น 6 ประเภทใหญ่ๆ ได้แก่
อ่านเพิ่มเติม "จัดฟันแบบต่างๆ"
จัดฟันแบบดามอน คืออะไร ?
การจัดฟันแบบไร้ยาง (Self ligating braces) เป็นการจัดฟันนวัตกรรมใหม่ล่าสุดที่พัฒนามาจากเครื่องมือจัดฟันแบบพื้นฐาน (Conventional) โดยแบร็คเกตสามารถรัดลวดได้ด้วยตัวเอง (Self ligating braces) โดยไม่ต้องใช้ยางในการรัดลวดเข้ากับแบร็คเกตแบบเครื่องมือสมัยก่อน วัตถุประสงค์เพื่อลดแรงเสียดทานที่เกิดระหว่างยางรัดฟันกับลวดจัดฟัน ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการเรียงตัวของฟัน ลดความเจ็บปวด และสามารถมาพบทันตแพทย์ได้ห่างกว่า 1 เดือน เนื่องจากไม่มียางรัด ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนยางทุกเดือน และเครื่องมือสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แม้ไม่ได้มาพบทันตแพทย์จัดฟันทุกเดือน
การจัดฟันแบบไร้ยางที่นิยม มีหลายระบบ ได้แก่
- ระบบดามอน Q (Damon Q) (USA) เป็นแบรคเก็ตไร้ยาง แบบโลหะ (สีเงิน)
- ระบบดามอนเคลียร์ (Damon clear) (USA) เป็นแบรคเก็ตไร้ยาง แบบเซรามิก (สีใส)
- ระบบอื่นๆ เช่น Empower (USA), Tomy (Japan)
ส่วนประกอบของ เครื่องมือจัดฟันดามอน
- แบรคเก็ต (Bracket)
เป็นส่วนประกอบที่สำคัญของการจัดฟันระบบนี้ โดยเป็นอุปกรณ์ที่ใช้ยึดติดกับฟันและลวดจัดฟันเข้าด้วยกัน สามารถยึดลวดจัดฟันได้ด้วยตัวเองเพื่อส่งผ่านแรงที่กระทำจากลวดมาที่ฟันโดยตรงโดยไม่ต้องใช้ยางรัด ทำให้แตกต่างจากการจัดฟันระบบเก่า จุดเด่นของแบรคเก็ตระบบนี้คือ มีแรงเสียดทานต่ำ ทำให้ประสิทธิภาพในการเคลื่อนที่ของฟันสูงกว่า โดยแบรคเก็ต ชนิดนี้ มีทั้งที่ผลิตจากวัสดุ “โลหะ” และ “เซรามิก” (สีใส) - ลวดจัดฟัน (Archwire)
เป็นส่วนประกอบที่ใช้ควบคุมทิศทางและตำแหน่งของการเคลื่อนฟัน โดยฟันจะเคลื่อนที่ไปตามลวดจัดฟันผ่านทางแบรคเก็ต โดยลวดจัดฟันในระบบนี้ จะเป็นลวดจัดฟันคุณภาพสูง ประเภท Copper Nickel-titanium ซึ่งสามารถเปลี่ยนแปลงคุณสมบัติภายใต้อุณหภูมิที่หลากหลาย นอกจากนั้นก็อาจจะมีลวดประเภทอื่น ขึ้นกับวัตถุประสงค์ในการเคลื่อนฟัน เช่น Nickel-titanium, Stainless steel เป็นต้น - อุปกรณ์เสริมอื่นๆ
นอกจากอุปกรณ์หลักๆ แล้วยังมีอุปกรณ์เสริมอื่นๆ ในการจัดฟัน เช่น ลวดมัดฟัน (Ligature), สปริง (Spring) ชนิดต่างๆ, เชนดึงฟัน (Chain), Hook เป็นต้น
ข้อดีของการจัดฟันแบบดามอน
- เป็นการจัดฟันนวัตกรรมใหม่ พัฒนามาเพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการเคลื่อนฟัน
- แบร็คเกตสามารถรัดลวดได้ด้วยตัวเอง (Self ligating braces) โดยไม่ต้องใช้ยางในการรัดลวดเข้ากับแบร็คเกต ทำให้ไม่ต้องกังวลเรื่องการเปื่อย หรือการเปลี่ยนสีของยาง
- แรงเสียดทานต่ำ ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการเคลื่อนฟัน สามารถเรียงฟันได้เร็วกว่าปกติ
- แรงเสียดทานต่ำ ทำให้ลดอาการเจ็บปวดจากการเคลื่อนฟัน
- สามารถมาพบทันตแพทย์ได้ห่างกว่า 1 เดือน เนื่องจากไม่มียางรัด ไม่จำเป็นต้องเปลี่ยนยางทุกเดือน และเครื่องมือสามารถทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพ แม้ไม่ได้มาพบทันตแพทย์จัดฟันทุกเดือน
- มีชนิด “เซรามิก” ให้เลือกซึ่งจะมองเห็นน้อยกว่าแบบโลหะ
ข้อเสียของการจัดฟันแบบดามอน
- กรณีเครื่องมือชนิดโลหะ จะมองเห็นเครื่องมือโลหะชัดเจน ไม่เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ต้องการให้เห็นเครื่องมือ
- เป็นเครื่องมือติดแน่น ไม่สามารถถอดเข้า-ออกได้
- อาจทำให้เกิดความรำคาญ ระคายเคืองจากเครื่องมือ ต่อเนื้อเยื่ออ่อนในช่องปาก โดยเฉพาะในช่วงแรกที่ร่างกายยังปรับตัวไม่ได้
- อาจทำให้พูด ออกเสียงไม่ชัดในช่วงแรกที่ร่างกายยังปรับตัวไม่ได้
- การดูแลรักษาทำความสะอาดยาก ต้องการการดูแลเป็นพิเศษเนื่องจากเป็นเครื่องมือติดแน่น แต่ดูแลได้ง่ายกว่าแบบโลหะธรรมดา เนื่องจากไม่มียางรัด
กรณีใด ที่จำเป็นต้องจัดฟันแบบดามอน ?
- เหมาะในกรณีที่มีการเรียงตัวของฟันผิดปกติมากๆ เช่น ฟันซ้อนเก, ฟันบิด, ฟันหมุน (Crowding) เนื่องจากเครื่องมือระบบนี้มีแรงเสียดทานต่ำ ทำให้เพิ่มประสิทธิภาพในการเคลื่อนฟัน สามารถเรียงฟันได้เร็วกว่าปกติ
- เหมาะในกรณีที่ขากรรไกรแคบ เนื่องจากเครื่องมือระบบนี้มีแรงเสียดทานต่ำ ทำให้มีประสิทธิภาพในการขยายขากรรไกรได้ดี
- การจัดฟันร่วมกับทันตกรรมสาขาอื่นๆ เช่น การเติมฟัน, การเปิดช่องสำหรับใส่ฟันปลอม, การเปิดช่องสำหรับปักรากเทียม
- กรณีที่มีความผิดปกติของการสบฟัน (Malocclusion) ประเภทอื่นๆ เช่น ฟันห่าง (Spacing), ฟันยื่น (Protrusion), ฟันงุ้ม (Retrusion), ฟันหน้าล่างครอบฟันบน (Crossbite), ฟันสบเปิด (Openbite), ฟันสบลึก (Deepbite), ฟันสบเบี้ยว (Midline deviation), ฟันสบเอียง (Canting)
รายละเอียดขั้นตอนในการจัดฟันแบบดามอน
นัดปรึกษาทันตแพทย์จัดฟัน
ในครั้งแรก ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการซักประวัติ ตรวจนอกช่องปาก ได้แก่ วิเคราะห์รูปหน้า, วิเคราะห์การยิ้ม และตรวจการสบฟันอย่างละเอียด เพื่อวินิจฉัยปัญหา และวางแผนการรักษา ผู้เข้ารับการรักษาจะได้ทราบแผนการรักษาเบื้องต้น สามารถที่จะตัดสินใจเลือกแผนการรักษาและชนิดของเครื่องมือจัดฟันได้ โดยทันตแพทย์จัดฟันที่ปรึกษาจะเป็นทันตแพทย์ประจำตัว ที่จะทำการรักษาไปจนเสร็จสิ้นการรักษา ทีมทันตแพทย์เฉพาะทางจัดฟันคลินิกทันตกรรมสไมล์ลอฟท์ทำประวัติก่อนการรักษา
กรณีถ้าตกลงจัดฟัน ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการพิมพ์ปากเพื่อทำแบบจำลองฟันก่อนการรักษา บันทึกถ่ายภาพใบหน้าและภายในช่องปาก วิเคราะห์ วินิจฉัยวางแผนการรักษา และ ทำเอกสารเฉพาะในเบื้องต้น รวมทั้งถ่ายภาพรังสีทั้งปาก (Panoramic film) และ ภาพรังสีใบหน้าด้านข้าง (Lateral cephalometric film)ขั้นตอนการเคลียร์ช่องปากก่อนจัดฟัน
เป็นขั้นตอนในการเตรียมสภาพช่องปากทั่วไปให้เรียบร้อยและอยู่ในสภาพที่ดีตามแผนการรักษาของทันตแพทย์จัดฟันก่อนการติดเครื่องมือจัดฟัน ได้แก่ การอุดฟัน, การขูดหินปูน, การผ่าฟันคุด, การรักษารากฟัน, การถอนฟันเพื่อการจัดฟัน เป็นต้นติดเครื่องมือจัดฟัน
เมื่อเคลียร์ช่องปากเสร็จแล้ว จึงนัดติดเครื่องมือจัดฟัน โดยทั่วไปทันตแพทย์จะติดเครื่องมือจัดฟันที่ขากรรไกรบนก่อนเพื่อให้ค่อยๆปรับตัว ใช้เวลาประมาณ 30-45 นาที และจะนัดมาติดเครื่องมือจัดฟันล่างอีกครั้งใน 1-2 สัปดาห์ (อาจแตกต่างกันไปในแต่ละเคส ขึ้นอยู่กับแผนการรักษา)ปรับเครื่องมือจัดฟันทุก 1-2 เดือน
ทันตแพทย์จัดฟันจะนัดปรับเครื่องมือจัดฟันทุกเดือน จนเสร็จสิ้นการรักษา ขั้นตอนนี้เป็นขั้นตอนที่สำคัญที่ผู้เข้ารับการรักษาจะต้องมีวินัยและมาตามนัดของทันตแพทย์จัดฟันอย่างเคร่งครัดทุกครั้ง โดยปกติจะใช้เวลาประมาณ 1.5-2 ปี (แต่อาจแตกต่างกันไปในแต่ละเคสขึ้นกับความยากง่าย) กรณีที่ผู้เข้ารับการรักษาไม่มาตามนัด จะทำให้ระยะเวลาในการรักษายาวนานออกไปและไม่เป็นไปตามแผนการรักษาทำรีเทนเนอร์หลังจัดฟัน
เมื่อทำการจัดฟันเสร็จแล้ว ทันตแพทย์จัดฟันจะทำการพิมพ์ปากเพื่อทำ เครื่องมือคงสภาพฟัน หรือ รีเทนเนอร์ (Retainers) และถอดเครื่องมือ, ขัดกาวและขัดฟัน ผู้เข้ารับการรักษาต้องทำการใส่รีเทนเนอร์อย่างมีวินัยตามที่ทันตแพทย์จัดฟันแนะนำ โดยทั่วไปจะต้องใส่ตลอด 24 ชั่วโมงเป็นระยะเวลา 1 ปีแรก หลังจากนั้นจึงค่อยๆลดเวลาการใส่ลงจนเหลือแต่ตอนกลางคืนขั้นตอนการเคลียร์ช่องปากหลังจัดฟัน
เป็นขั้นตอนในการตรวจดูแลสภาพช่องปากทั่วไปให้เรียบร้อยและอยู่ในสภาพที่ดีหลังการจัดฟัน ได้แก่ การอุดฟัน, การขูดหินปูน, การทำครอบฟัน, การใส่ฟันปลอมแบบถอดได้, การทำฟันปลอมแบบติดแน่นและปักรากเทียม เป็นต้นนัดเพื่อตรวจเช็ครีเทนเนอร์และตรวจสุขภาพฟันประจำปี
โดยทั่วไปหลังถอดเครื่องมือจัดฟันแล้ว ทันตแพทย์จัดฟันจะนัดเพื่อตรวจติดตามผลการรักษาและเช็ครีเทนเนอร์ ในช่วงระยะเวลาหลังการรักษา 1 เดือน, 3 เดือน, 6 เดือน และ 1 ปี พร้อมกับการตรวจสุขภาพช่องปากประจำปี
ราคาจัดฟันแบบไร้ยาง
ราคาจัดฟันแบบไร้ยาง
- ระบบ Empower, Tomy ราคารวม 69,000 บาท
- ระบบ Damon Q ราคารวม 79,000 บาท
- ระบบ Damon clear ราคารวม 85,000 บาท
ขั้นตอนการแบ่งชำระ
- ปรึกษาจัดฟันครั้งแรก : ไม่มีค่าใช้จ่าย
- กรณีถ้าตกลงจัดฟัน จะมีค่าใช้จ่ายตามนี้
ค่าใช้จ่ายครั้งแรก : พิมพ์ปาก 1,000 + เอ็กซเรย์ 1,000 = 2,000 บาท - หลังจากนั้น นัดเคลียร์ช่องปาก (ราคาขึ้นอยู่กับสภาพช่องปากของแต่ละบุคคล)
- ติดเครื่องมือบน
– ระบบ Empower, Tomy ราคา 8,000 บาท
– ระบบ Damon Q ราคา 12,000 บาท
– ระบบ Damon clear ราคา 15,000 บาท - ติดเครื่องมือล่าง
– ระบบ Empower, Tomy ราคา 8,000 บาท
– ระบบ Damon Q ราคา 12,000 บาท
– ระบบ Damon clear ราคา 15,000 บาท - ปรับเครื่องมือ (ทุกเดือน)
– ระบบ Empower, Tomy ผ่อนชำระ ครั้งละ 2,600 บาท x 20 เดือน
– ระบบ Damon Q ผ่อนชำระ ครั้งละ 2,750 บาท x 20 เดือน
– ระบบ Damon clear ผ่อนชำระ ครั้งละ 2,750 บาท x 20 เดือน
(เมื่อผ่อนชำระครบแล้ว กรณียังจัดฟันไม่เสร็จ ไม่มีค่าใช้จ่ายเพิ่มเติม) - รีเทนเนอร์หลังจัดฟัน ราคา 2,999 บาท
(ลดจากปกติ ราคา 5,000)
คลิปตัวอย่างการจัดฟันแบบไร้ยาง ระบบ Damon Q
